Czy korporacja zawodowa zechce poszerzenia swoich narodowych powinności ?

Żeby przedstawione w moim poprzednim tekście propozycje wpisania do narodowej strategii rozwoju wsparcia dla personalistycznej perspektywy społecznego wartościowania zrównoważonego rozwoju nie pozostały wołaniem na pustyni, trzeba by co najmniej: (1) zainteresować tą potrzebą ośrodki zawodowej refleksji nad ładem przestrzeni, (2) przekonać centrum finansowania prac badawczych do narodowego znaczenia solidarnego rozwoju wiedzy, (3) przekonać mieszkańców jakiejś wspólnoty mieszkańców do wymiany rodzinnych praktyk pedagogiki krajobrazu. 
W trzech kolejnych tekstach przedstawię takie swoje działania. 

List do zarządu oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich w Krakowie

Jako mieszkaniec aktywny w wielu społecznych rzecznictwach ładu przestrzennego Krakowa oraz uczestnik wielu Otwartych Forów Urbanistów pozwalam sobie na przedstawienie opinii o spodziewanej wkrótce nowelizacji ustawy o Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym. Co następuje w trakcie przełomowych procesów cyfrowego poszerzania kultury prowadzących w wielu dziedzinach życia do zastępowania relacji wertykalnych relacjami horyzontalnymi. 

Dlatego w Polsce, gdzie począwszy od chrześcijańskiego fundamentu naszej państwowości uznaje się równość i wolność za podstawę relacji międzyludzkich, warto postawić pytanie czy wprowadzana nowelizacja ułatwi bezpośredni udział obywateli w planowaniu i gospodarowaniu przestrzenią. Tak by każdy aktywny członek wspólnoty samorządowej miał pewność wagi swojego głosu w trosce o krajobraz. 

Wykorzystanie szansy na demokratyzację procesów zagospodarowania przestrzeni jest moim zdaniem tym ważniejsze, że alternatywny scenariusz wykorzystania cyfrowego ułatwienia w gromadzeniu i przetwarzaniu informacji prowadzić może do tworzenia wizji rozwoju i opracowań urbanistycznych przez algorytmy sztucznej inteligencji. Czego pilotażowe zwiastuny są już dostępne w sieci. A co w konsekwencji doprowadziło by do standaryzacji, formalizacji i centralizacji polityk przestrzennych. 

Z punktu widzenia tych cyfrowych szans i zagrożeń, kluczowymi zakresami nowelizacji ustawy PIZP są rozdziały dotyczące partycypacji społecznej (punkt 9. wprowadzający rozdział 1a „Partycypacja społeczna”) oraz dotyczące Rejestru Urbanistycznego (punkt 61. wprowadzający rozdział 5b „Rejestr Urbanistyczny”). 

Oceniając proponowaną nowelizację w tym kontekście stwierdzam, że bardzo rozbudowane regulacje dotyczące partycypacji społecznej, wprawdzie zmniejszą poziom asymetrii informacyjnej, ale nie będą stanowiły przełomu w postulowanym przechodzeniu od obecnego modelu autokratycznego czy merytokratycznego systemu planowania do modelu demokratycznego. Przełomem może się stać dopiero wprowadzenie do procesów decyzyjnych instytucji demokracji bezpośredniej opartych na respektowaniu woli większość obywateli.

Natomiast nowe regulacje dotyczące Rejestru Urbanistycznego, są dobrym uzupełnienia dla już dostępnych w sieci krajowych zbiorów cyfrowych informacji i będą ułatwiać upowszechnienie kompetencji urbanistycznych. Co warto by wspomóc rozwojem pedagogiki krajobrazu, wykorzystującej potencjały osobistej pracy solidarnej opiekunów ucznia.

Ponieważ nie widzę już możliwości wprowadzenia znaczących korekt do przygotowanej ustawy, uważam że trwający okres zainteresowania zmianami warto by wykorzystać na otwarcie debaty o szansach demokratyzacji partycypacji obywatelskiej w procesach zagospodarowania przestrzeni. Właściwym byłoby przy tym założenie, że ewentualne środowiskowe postulaty modernizacji ustrojowej kierowane będą nie tylko do twórców programów politycznych ale nade wszystko do autorów długookresowych strategiach rozwojowych, takich jak na przykład Koncepcja Rozwoju Kraju 2050.

Dobrą okazją dla otwarcia takiej debaty wydaje mi się planowana w Krakowie na czerwiec tego roku jedna z jubileuszowych konferencji prezentujących dorobek 100-lecia TUP. Tytułem do postawienia tego zagadnienia może być tradycyjna misja Krakowa jako stolicy polskiej pamięci, której zmiany są istotą cyfrowej rewolucji. 

Kraków, 6 lutego 2023.